Gmina żydowska w Janowie posiadała dwa miejsca pochówku. Jak podaje Zenon Baranowski w artykule "Rys historyczny janowskich cmentarzy" (Janowskie Korzenie, nr. 3, 2004), pierwszy cmentarz powstał prawdopodobnie przed 1661 r. we wschodniej czę¶ci miasta, na końcu obecnej ul. 3 Maja. W połowie XIX w. miał powierzchnię 0,231 morgi.

Drugi cmentarz - zwany w tych stronach "kierkutem" - założono po 1824 r. przy dzisiejszej ul. Wojska Polskiego, na północ od ul. Objazdowej. Było to spowodowane konieczno¶ci± przenoszenia cmentarzy poza obszar zabudowany. W 1825 r. geometra Bojanowski wymierzył teren o powierzchni ok. 1 morgi, a pierwsze pogrzeby odbyły się rok póĽniej. Działka została otoczona drewnianym płotem, postawiono też budynek, który pełnił funkcję domu przedpogrzebowego lub mieszkania stróża. W 1915 r. na cmentarzu pochowano ciała 10 żydowskich żołnierzy armii Austro-Węgier, poległych w trakcie działań I wojny ¶wiatowej. W 1939 r. cmentarz ucierpiał w wyniku nalotów. W kolejnych latach na cmentarzu nazi¶ci dokonywali egzekucji Żydów, a zwłoki grzebano w miejscu kaĽni. Szacuje się, że podczas drugiej wojny ¶wiatowej zamordowano tu około 300 osób.

Obie nekropolie uległy daleko posuniętej dewastacji. Teren zniszczonego starego cmentarza został zabudowany. Nowy cmentarz stanowi dzi¶ nieużytek zielony. W latach sze¶ćdziesi±tych władze planowały przeznaczenie terenu pod zabudowę, jednak plany te nie zostały zrealizowane. W kolejnej dekadzie cmentarz zalesiono. Podczas wizytacji w 2013 r. w obrębie cmentarza nie odnaleziono żadnych nagrobków. Od strony ul. Wojska Polskiego zachowały się relikty muru. Poż±dane byłoby ustawienie tablic informuj±cych o charakterze tego miejsca oraz zaznaczenie obszaru grzebalnego.

tekst & foto: K. Bielawski
Kliknij tu, by zobaczyć lokalizację cmentarzy
na mapie Wojskowego Instytutu Geograficznego z 1938 r.
Dział o cmentarzach w Janowie Lubelskim przygotowano
przy wsparciu ze strony San Francisco Bay Area Jewish Genealogical Society