Kliknij, aby dodaæ stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieæ księga gości napisz do nas
INOW£ÓDZ
Dzia³ po¶wiêcony Inow³odzowi
powsta³ dziêki wsparciu
udzielonemu przez Hermana Storicka z USA

Jak podaje "Encyklopedia Gmin ¯ydowskich w Polsce", pierwsze wzmianki o osadnictwie ¿ydowskim w Inow³odzu pochodz± z 1537 r. Liczba ludno¶ci ¿ydowskiej zmala³a po zniszczeniach wojennych z czasów Potopu, jednak od XVIII wieku ¯ydzi ponownie zaczêli osiedlaæ siê w miasteczku. Od koñca XIX wieku miejscowo¶æ by³a popularnym miejscem wypoczynku ¯ydów z okolicznych miast. Na przestrzeni wieków ludno¶æ ¿ydowska stanowi³a oko³o 30% mieszkañców. Tu¿ przed wybuchem II wojny ¶wiatowej mieszka³o tu ponad pó³ tysi±ca ¯ydów. Zag³adê prze¿y³o zaledwie kilku z nich.

Dzi¶ o inow³odzkim sztetl przypomina gmach synagogi. Po wojnie przez wiele lat sk³adowano tu nawozy, pó¼niej urz±dzono bibliotekê, a od pewnego czasu budynek s³u¿y jako sklep. Na ¶cianach widoczna jest czê¶æ starych polichromii.

synagoga w Inow³odzu synagoga w Inow³odzu synagoga w Inow³odzu synagoga w Inow³odzu

Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu powsta³ prawdopodobnie w pierwszej po³owie XIX wieku, na dzia³ce po³o¿onej oko³o 1 km na zachód od miasta, oko³o 300 metrów na pó³noc od drogi do Spa³y. Obecnie jego teren znajduje siê pomiêdzy wyrobiskami kopalni chalcedonitu. Doj¶cie od strony ul. Spalskiej jest oznakowane drogowskazem.

W wyniku zniszczeñ do dzi¶ na cmentarzu przetrwa³y 53 nagrobki w ró¿nym stanie zachowania. Najstarsza zidentyfikowana macewa upamiêtnia Izraela syna Dawida, zmar³ego 17 lipca 1831 r. Wiêkszo¶æ p³yty le¿y na ziemi, jedynie nieliczne tkwi± w pozycji pionowej. Zachowane nagrobki to typowe macewy, wykonane z piaskowca, z epitafiami sporz±dzonymi wy³±cznie w jêzyku hebrajskim. Pó³koliste zwieñczenia p³yt zdobi± p³askorze¼bione motywy, charakterystyczne dla ¿ydowskiej sztuki nagrobnej: ¶wiece i skarbony (macewy Elki córki Kalmana, Malki Orbach, Sary córki Jecheskiela, Racheli Motyl córki Jehudy), lwy, szafy z ksiêgami, rêka wrzucaj±ca monetê do skarbony (macewa Icchaka syna Jakowa Aharona), ptaki (personalia nieczytelne), korona (macewa Mordechaja Zewa syna Chaima Mosze), d³onie w ge¶cie b³ogos³awienia (personalia nieczytelne), ptaki (macewa Lei córki Jecheskiela ha-Lewi. Na macewach wystêpuj± te¿ dekoracje o motywach geometrycznych i florystycznych. Na cmentarzu mo¿na odnale¼æ betonowo-ceglane obramowania zniszczonych grobów oraz rozkopane mogi³y ziemne. Granice nekropolii s± nieczytelne. Teren jest nieogrodzony, poro¶niêty lasem z przewag± sosny. Brak za¶miecenia. Na nagrobkach liczne kamyki i znicze.

Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz
Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz
Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz
Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz

W 1996 r. Benjamin Yaari i Micha³ Rze¼nik wykonali spis 28 macew z Inow³odza. Powsta³y w wyniku ich prac spis personaliów zmar³ych zamieszczono na stronie http://www.zchor.org/inowlodz/inowlodz.htm. We wrze¶niu 2012 r. autor niniejszego tekstu we wspó³pracy z Ziomkostwem ¯ydów Kutnowskich zinwentaryzowa³ 52 nagrobki. Wyniki tej inwentaryzacji publikujemy poni¿ej. Dodatkowo spis zachowanych macew w pliku Excel mo¿na pobraæ klikaj±c tutaj.


tekst & zdjêcia: K. Bielawski

Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz
Ela Framholz córka Kalmana
zm. 23.02.1928 (2 menachem aw 5688)
synagoga w Inow³odzu
Towa córka Jehudy Kohena
zm. ? menachem aw 5654
Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz

Bajla Doner córka Aharona Jakowa Kohena
zm. 08.03.1930 (21 adar 5694)
w wieku
71 lat

Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz
Malka Orbach
synagoga w Inow³odzu

 

[...] syn Szmuela Jony Kohena
zm. 14.041927 (12 nisan 5687)

synagoga w Inow³odzu
Lejba [..]ener
synagoga w Inow³odzu
Ester Bracha córka Icchaka
Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz
Zew syn Jechiela Ozera
zm. 28.07.1914 (5 menachem aw 5674)
synagoga w Inow³odzu
[...]
zm. 22.04.1909 (1 ijar 5669)
synagoga w Inow³odzu
[...] syn/córka Chaima Mosze
zm. 20.04.1915 (6 ijar 5675)
synagoga w Inow³odzu
Szlomo Natan syn Majera Noacha
synagoga w Inow³odzu
[...]
synagoga w Inow³odzu
Sara córka Jechezkiela
zm. 04.02.1914 (?) (8 szewat (?) 5674)
synagoga w Inow³odzu
Dwora córka Jehudy
synagoga w Inow³odzu
[...] córka Cwi
zm. 24.10.1934 (15 marcheszwan 5695)
Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz
Rachel Motyl córka Jehudy, ¿ona Dawida,
zm. 04.03.1937 (21 adar 5697) w wieku 36 lat
Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz
Icchak syn Jakowa Aharona
macewa w Inow³odzu
[...]
synagoga w Inow³odzu
[...]
cmentarz w Inow³odzu
Chana córka Hirsza (?)
zm. 03.05.1938 (2 ijar 5698)
Inwolodz - Jewish tombstone
Icchak Perec syn Mosze Jehudy
zm. 21.08.1879 (2 Elul 5639)

nagrobek w Inow³odzu
Mariem córka Rubena (?), ¿ona Dawida Kohena
zm. 15 kislew (?)
cmentarz w Inow³odzu
Chaim [...]
synagoga w Inow³odzu
Mosze Aharon syn Majera Jechiela
zm. 24.04.1908 (23 nisan 5668)
macewa w Inow³odzu
Mordechaj Zew syn Chaima Mosze
zm. 03.01.1898 (9 tewet 5658)
cmentarze w Inow³odzu
Mordechaj Nisen syn Majera
zm. 27.07.1909 (9 menachem aw 5669)
z B³aszek

cmentarz w Inow³odzu
Mosze syn Nachuma
kirkut w Inow³odzu
Chaja Sara Doner
Inowlodz - matzevot
[...]
nagrobek kobiety
¿ydowski cmentarzw Inow³odzu
Chaim Dawid syn Izraela ha-Lewi
Inowlodz - matzevot
[...] syn/córka Szmuela
zm. 17.02.1888 (5 adar 5648)
synagoga w Inow³odzu
Awraham Icchak syn Zewa
zm. w ¶wiêto Simchat Tora (?)
Inowlodz - matzevot
Szlomo syn Jozefa Eliezera
Inowlodz - matzevot
[...]
kierkut inowlodz
Hinda Rozencwajg
Inowlodz - matzevot
Jerachamiel Bigelajzen
Inowlodz - matzevot
Chana Bejla córka Awrahama Icchaka
Inowlodz - matzevot
[...]
zm. 27.03.1929 (15 adar 2 5689)
kirkut w Inow³odzu
Jechezkiel (prawdopodobnie imiê ojca)
zm. 02.04.1892 (5 nisan 5652)
cmentarz w Inow³odzu
Eliezer Aleksander Wajnberg syn Jakowa Mosze
zm. 09.07.1909 (20 tamuz 5669)
nagrobek w Inow³odzu
Jakow syn Zewa
zm. 07.12.1831 (3 tewet 5592)
kirkut w Inow³odzu
[...]
mê¿czyzna, zmar³ 1 szewat (?) w wieku 62 lat
macewa w Inow³odzu
Izrael syn Dawida
zm. 17.07.1831 (7 aw 5591)

macewa w Inow³odzu
[...] Frenkel (?)
zm. 21.06.1911 (25 siwan 5671)
Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz
[...]
zm. 25.08.1909 (8 elul 5669)
macewa w Inow³odzu
[....]
macewa w Inow³odzu
Rachela córka [...]
zm. 05.12.1881 (13 kislew 5642) w m³odym wieku
macewa w Inow³odzu
Lea córka Jezechiela ha-Lewi
zm. w m³odym wieku
macewa w Inow³odzu
[....]
Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz
Rachel córka Eliachu
zm. 20.06.1896 (15 szewat 5656)
Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz
Frymet córka Jerachmiela
Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz
[....]
Cmentarz ¿ydowski w Inow³odzu Jewish cemetery in Inowlodz
Eli syn Cwi
zm. 28.02.1887 (4 adar I 5647)
Poszukujemy wszelkich informacji o ¯ydach z Inow³odza i ich nekropolii.
Czekamy te¿ na relacje osób, które pamiêtaj± ten cmentarz z okresu przed II wojn± ¶wiatow±.
Teksty i zdjêcia opublikowane w serwisie www.kirkuty.xip.pl s± chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materia³ów mo¿liwe wy³±cznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji.
strona główna cmentarze warto wiedzieæ księga gości napisz do nas