Nie wiemy, kiedy pierwsi Żydzi osiedlili się w Górze (w języku niemieckim: Guhrau). Z cał± pewno¶ci± już w 1350 roku w mie¶cie istniała ulica Żydowska. W czternastym wieku przez ziemie ¦l±ska przetoczyła się fala antysemickich wyst±pień - w jej wyniku w 1362 roku Żydzi zostali wypędzeni z Góry. Przez setki kolejnych lat osadnictwo żydowskie w tej miejscowo¶ci było zakazane. Stan ten uległ zmianie dopiero w dziewiętnastym wieku, kiedy to król Fryderyk Wilhelm II wydał akt, dopuszczaj±cy Żydów do obywatelstwa miejskiego. W 1849 roku w Górze mieszkało 30 wyznawców judaizmu, a do 1895 roku liczba ta wzrosła do 110 osób. W drugiej połowie XIX wieku w Górze wzniesiono pierwsz± synagogę. Przełom stuleci przyniósł jednak spadek liczebno¶ci Żydów w Górze. Złożyły się na to między innymi trudne warunki gospodarcze oraz pierwsza wojna ¶wiatowa. W 1933 roku, po doj¶ciu Hitlera do władzy, w Górze mieszkało już tylko 57 osób pochodzenia żydowskiego. Nazistowskie represje spowodowały kolejn± falę emigracji miejscowej ludno¶ci żydowskiej. W 1937 roku społeczno¶ć żydowska Góry liczyła 27 osób. Podczas Nocy Kryształowej w 1938 roku bojówki podpaliły synagogę i dopu¶ciły się gwałtów na ostatnich mieszkaj±cych tu Żydach. Do maja 1939 roku w mie¶cie żyło już jedynie sze¶ć osób pochodzenia żydowskiego. Nie znamy ich dalszych wojennych losów.

Cmentarz żydowski w Górze powstał w drugiej połowie dziewiętnastego wieku, przy obecnej ul. Lipowej, w zachodniej czę¶ci miasta, przy cmentarzu rzymsko-katolickim. Nekropolia została zniszczona przez nazistów. Jak podaje Marcin Wodziński w swej ksi±żce "Hebrajskie inskrypcje na ¦l±sku w XIII-XVIII w.", w 1943 roku działka cmentarna przeszła na własno¶ć gestapo, a następnie została sprzedana. Proces dewastacji trwał zapewne także po wyzwoleniu. Obecny stan nekropolii oddaje fragment listu, jaki pod koniec lat dziewięćdziesi±tych do Żydowskiego Instytutu Historycznego przesłał jeden z mieszkańców Góry: "Teren jest zalesiony oraz poro¶nięty traw± oraz runem. Udało mi się odnaleĽć fragmenty macew, niektóre w dobrym stanie. Widoczne s± doły, powstałe zapewne w wyniku niedawnego pl±drowania grobów. S± też resztki muru oraz prawdopodobnie słupki płotu".

tekst: K. Bielawski
zdjęcia: dr Kazimierz S. Ożóg
Bibliografia:
"The Encyclopedia of Jewish Life before and during the Holocaust"
M. Wodziński "Hebrajskie inskrypcje na ¦l±sku w XIII-XVIII w."

Poszukujemy wszelkich informacji o Żydach z Góry i ich nekropolii.
Czekamy też na relacje osób, które pamiętaj± ten cmentarz z okresu przed II wojn± ¶wiatow±.