W historii społecznosci żydowskiej Dobrodzienia jest kilka znacz±cych dat. W roku 1846 pożar miasta zniszczył synagogę wybudowan± w 1781 roku. Już w 1848 roku wybudowano now± synagogę, w 1850 duż± łaĽnię, a w 1863 dwuklasow± szkołę. W 1922 r. Dobrodzień (w jęz. niem. Guttentag) stał się miastem powiatowym. Do państwa niemieckiego należał od czasu kiedy ¦l±sk stał się pruski. Gdy w 1922 r. dokonano podziału powiatu lublinieckiego, Dobrodzień pozostał niemiecki miastem niemieckim. Od 1935 roku rozpoczęła się potajemna emigracja Żydów do USA listopadzie Szwajcarii. W listopadzie 1938 w "Kryształow± Noc" spalono synagogę żydowskich zniszczono szereg żydowskich objektów, między innymi bardzo znany sklep w rynku należ±cy do rodziny Siednerów. Ostatni Żydzi Dobrodzienia zginęli w obozach zagłady.

Cmentarz żydowski założony w końcu XVII wieku o pow. 0,54 hektara jest ogrodzony murem z cegły. Położony przy ul. Lublinieckiej, z dala od miasta, w¶ród uprawnych pól przetrwał zawieruchę wojenn±. Po wojnie, po opuszczeniu domu przycmentarnego przez rodzinę ostatniego grabarza i opiekuna cmentarza - dom wyburzono. Od tego czasu nikt się cmentarzem nie opiekował, chociaż jeszcze w 1971 roku na murze była tabliczka, że jest to cmentarz zabytkowy, ale potem została zerwana. Cmentarz zarastał i był dewastowany, a cegły z muru znikały.

Pierwsze próby odnowienia niszczej±cego cmentarza poczyniono już w 1987 roku, ale do realizacji nie doszło. Dopiero w 2001 roku dzięki inicjatywie "Antyschematy" doszło do renowacji nekropolii. Młodzież Niemiec Izraela, Niemiec i Polski oczy¶ciła teren z chaszczy, odkopano i podniesiono powalone nagrobki. Potłuczone czę¶ci, których nie dało się złożyć, umieszczono na zachodnim murze tworz±c lapidarium. Wej¶cie zamknięto now±, metalow±, ażurow± bram±, na której umieszczona jest wykuta duża menora. Na cmentarzu znajduje się około dwustu płyt nagrobnych, a najstarszy nagrobek pochodzi z 1773 roku.

tekst: Ryszard Bielawski