Pierwsze wzmianki o Żydach mieszkaj±cych w Czarnym Dunajcu pochodz± z końca XVIII wieku, jednak istotny rozwój osadnictwa żydowskiego w tej miejscowo¶ci rozpocz±ł się w latach sze¶ćdziesi±tych kolejnego stulecia. W 1880 roku w Czarnym Dunajcu żyło 221 wyznawców judaizmu, którzy podlegali gminie żydowskiej w Nowym Targu. W drugiej połowie XIX wieku wzniesiona została synagoga. W 1921 roku podczas spisu powszechnego 341 mieszkańców Czarnego Dunajca zadeklarowało pochodzenie żydowskie lub wyznanie mojżeszowe. Po zajęciu Czarnego Dunajca przez Niemców, miejscowi Żydzi zostali poddani licznym, narastaj±cym represjom. W miejscowo¶ci funkcjonował obóz pracy przymusowej, w którym zamordowano wiele osób. W dniu 30 sierpnia 1942 roku większo¶ć żydowskich mieszkańców miasteczka deportowano do Nowego Targu, sk±d póĽniej trafiła do obozu zagłady w Bełżcu.

Cmentarz żydowski w Dunajcu został założony zapewne w drugiej połowie XIX wieku, na północ od miejscowo¶ci, przy drodze do Rabki. Jego lokalizację można odnaleĽć na wojskowej mapie z 1934 roku. W latach Holocaustu na terenie cmentarza nazi¶ci dokonywali licznych egzekucji. Dzisiejszy stan zachowania nekropolii oddaje tre¶ć listu, jaki do Żydowskiego Instytutu Historycznego przesłał jeden z mieszkańców Ko¶cieliska: "Z przykro¶ci± patrzyłem na ten rozmy¶lnie zniszczony cmentarz, na którym pas± się krowy i leż± kupy ¶mieci. Cmentarz został zdewastowany po wojnie. Nagrobki s± powyrywane - ostał się tylko jeden z napisami w języku hebrajskim, natomiast jest wiele grobów bez macew i napisów, po których pozostały same kamienne lub betonowe płyty".

tekst: K. Bielawski
zdjęcia: LB