Kliknij, aby dodać stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas
CHMIELNIK  

Gmina żydowska w Chmielniku posiadała dwa cmentarze. Najstarszy z nich powstał w średniowieczu przy północnej ścianie synagogi. Położenie nekropolii na terenie miasta i związany z tym brak możliwości poszerzenia jej obszaru, po pewnym czasie wymusiły konieczność dokonywania pochówków w popularnym u Żydów systemie nasypowym. Na stare groby nawożono warstwę ziemi, pozyskując w ten sposób nowe miejsca grzebalne.

Na początku XIX wieku władze miejskie ze względów sanitarnych nakazały gminie żydowskiej bezwzględne zaprzestanie użytkowania starego cmentarza i założenie nowej nekropolii. Jednak Żydzi nie respektowali tych zaleceń. Spodowało to ostrą reakcję władz. Pomimo, iż chmielnicki kahał prosił o pozostawienie w murze cmentarnym "tylko tyle miejsca do wchodu (....), ile na wnijście szczupłej osoby jest potrzebnym", nekropolia została ostatecznie zamknięta i opieczętowana.

Archiwalne zdjęcia, wykonane na cmentarzu w Chmielniku
(źródło: Księga Pamięci Chmielnika)
Nowy cmentarz żydowski w Chmielniku powstał w 1820 roku przy ul. Mruczej, na wysokości wylotu ul. Małej. W tym samym roku nekropolię ogrodzono parkanem.

Podczas II wojny światowej naziści niemal doszczętnie zniszczyli cmentarz. Na jego terenie pochowano około 250 Żydów, zabitych w latach Holocaustu. Mary Kleinhandler w swych wspomnieniach opublikowanych w książce autorstwa M. Maciągowskiego i P. Krawczyka "Żydzi w historii Chmielnika", tak opisuje ten cmentarz z czasów likwidacji getta: "Naszym oczom pojawiła się góra martwych ciał. Obok tej góry był wykopany ogromny dół. W dole było kilku mężczyzn, układających ciała nieżywych - mężczyzn, kobiet i dzieci. Oni rozsypywali jakiś środek dezynfekujący w tym dole. (....) Masy zakrwawionych trupów w straszliwej agonii".

Przez wiele na cmentarzu można było odnaleźć jedynie pojedyncze pozostałości grobów. Stan ten uległ zmianie dopiero w 2008 roku, kiedy to - dzięki staraniom Chmielnickiego Stowarzyszenia Kulturalnego oraz wywodzącej się z Chmielnika rodziny Kalisz z Hajfy -nekropolię ogrodzono i uporządkowano. Odzyskane macewy wkopano w ziemię, a w rogu cmentarzu odsłonięto pomnik-lapidarium, do budowy którego wykorzystano fragmenty nagrobków.

tekst: K. Bielawski
zdjęcia: Małgorzata Płoszaj
Kliknij tu, by obejrzeć film video nakręcony na tym cmentarzu
oraz film nagrany podczas ceremonii w dn. 13 czerwca 2008

Osobom zainteresowanym historią Żydów w Chmielniku polecamy lekturę książek autorstwa Agnieszki Sabor "Sztetl. Śladami żydowskich miasteczek Działoszyce - Pińczów - Chmielnik - Szydłów - Chęciny" oraz Marka Maciągowskiego i Piotra Krawczyka "Żydzi w historii Chmielnika".

Warto też odwiedzić poniższe strony internetowe:
Dzieje gminy żydowskiej w Chmielniku

Księga Pamięci Chmielnika

Cmentarz żydowski w Chmielniku Chmielnik - kirkut Chmielnik - kirkut
Chmielnik - kirkut Chmielnik - kirkut Chmielnik - kirkut
Chmielnik - pozostałości cmentarza żydowskiego Chmielnik - kirkut Chmielnik - kirkut
Chmielnik - kirkut Chmielnik - kirkut Chmielnik - kirkut
Chmielnik - kirkut Chmielnik - kirkut Chmielnik - kirkut
Chmielnik - kirkut Chmielnik - kirkut Chmielnik - kirkut
Synagoga w Chmielniku w obiektywie Mirosława Skwarka
Chmielnik - synagoga Synagoga w Chmielniku Chmielnik - synagoga
Poszukujemy wszelkich informacji o Żydach z Chmielnika i ich nekropoliach.
Czekamy też na relacje osób, które pamiętają te cmentarze
z okresu przed II wojną światową.
Teksty i zdjęcia opublikowane w serwisie www.kirkuty.xip.pl
są chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas