Cmentarz żydowski w Busku-Zdroju został założony prawdopodobnie w latach osiemdziesi±tych XIX wieku, przy obecnej ul. Widuchowskiej. Jego powierzchnia została powiększona w 1928 roku. Wiadomo, że przed drug± wojn± ¶wiatow± na cmentarzu znajdował się dom pogrzebowy wraz z mieszkaniem dozorcy. W latach Holocaustu nekropolia została zniszczona przez nazistów, a na jej terenie rozstrzeliwano Żydów i Polaków. Kilka lat póĽniej jedn± z tych egzekucji opisał przed Komisj± do spraw Badania Zbrodni Hitlerowskich mieszkaj±cy w pobliżu Stanisław Sagan: "Zobaczyłem, jak dwaj żandarmi prowadz± gromadkę ludzi na cmentarz. (....) Kilkana¶cie metrów za murem był dół. Żandarmi doprowadzili tych ludzi do dołu. Było w¶ród nich czterech mężczyzn, sze¶ć kobiet i dwoje dzieci, licz±cych poniżej dziesięciu lat. (.....) MężczyĽni pokładli się na ziemi, twarzami w dół. Żandarm strzelał do nich z pistoletu. Potem kiwał ręk± kolejno na każd± kobietę, przywołuj±c je do siebie. Brał każd± z tyłu za włosy (....), po czym zaczynał ni± kręcić dookoła siebie i (....) strzelał jej w tył głowy. Gdy upadła, wołał następn±. W ten sposób zastrzelił wszystkie sze¶ć. Kobiety płakały i krzyczały. (....) Strzelał tylko jeden żandarm. Zawołał do siebie także obydwoje dzieci i pozbawił je życia".

W wyniku zniszczeń z lat wojny oraz okresu po wyzwoleniu, do dzi¶ przetrwały jedynie pojedyncze nagrobki, złożone w jednym miejscu. Teren nekropolii porastaj± gęste zaro¶la. Konieczne jest wykonanie prac porz±dkowych oraz zabezpieczenie nielicznych już płyt nagrobnych, na przykład poprzez budowę lapidarium w formie muru z przytwierdzonymi doń macewami.

tekst: K. Bielawski
zdjęcia: Rafał Kowalik
Kliknij tu, by obejrzeć film video nakręcony na tym cmentarzu
Bibliografia:
E. F±fara "Gehenna ludno¶ci żydowskiej"
A. Penkalla "Żydowskie ¶lady w województwie kieleckim i radomskim"