Podczas okupacji niemieckiej w latach 1941-1944, niemal ludno¶ć żydowska Brze¶cia została zgładzona na Bronnej Górze koło Bieriozy. Przetrwać udało się tylko nielicznym - około dwudziestu osobom.

Niemieckie władze zaoferowały mieszkańcom - Polakom, Białorusinom - dzierżawę gruntu na cmentarzu żydowskim, pod warunkiem samodzielnego usunięcia macew. Chętni nie znaleĽli się, a cmentarz niemal niezniszczony przetrwał do "wyzwolenia" miasta przez Armię Czerwon±. Już w czasach rz±dów radzieckich żydowskie nagrobki zostały wykorzystane jako płyty chodnikowe - po upadku komunizmu wiele z nich znaleziono w różnych rejonach miasta. Podczas prac drogowych i remontowych macewy s± wyjmowane i przewożone do jednej z kazamat wschodniego fortu w Twierdzy Brzeskiej. Obecnie znajduje się tam około dwóch tysięcy całych i fragmentów macew. Poniżej prezentujemy ich zdjęcia. W miejscu cmentarza żydowskiego Sowieci wznie¶li Stadion "Lokomotiw". Szcz±tków nie ekshumowano - budowano wprost na ko¶ciach, dosypuj±c warstwy ziemi. Od kilku lat na niewielkim placu przy stadionie gmina żydowska zamierza odsłonić pomnik-lapidarium.

tekst & zdjęcia: Andriej Dakuczajew
"Księgę Pamięci Brze¶cia" znajdziesz tutaj: