| |
Początek obecności Żydów w Brzegu (niemiecka nazwa Brieg) przypada na XIV w., jednakże antysemicka działalność franciszkanina Jana Kapistrana doprowadziła w połowie XV w. do usunięcia ludności żydowskiej z miasta na około dwieście lat. W 1650 r. w Brzegu zamieszkała grupa Żydów z Białej, która dziesięć lat później założyła samodzielną gminę. W 1799 r. została otworzona synagoga, a siedemnaście lat później gmina posiadała już własnego rabina. Liczba członków społeczności żydowskiej rosła systematycznie; w 1785 r. było ich 156, a w 1913 r. - 282. XIX wiek to rozkwit drukarni żydowskich, które wydawały dla Żydów popularne w Niemczech kalendarze i roczniki. Początek okresu hitlerowskiego to spadek liczebności brzeskich Żydów; w 1933 r. było ich 255, a w 1939 r. już tylko 123; ta niewielka grupa została podczas drugiej wojny światowej wywieziona do gett na terenach okupowanej Polski. Podczas "Nocy kryształowej" wnętrze miejscowej synagogi zostało spalone, a sam budynek świątyni podczas wojny przerobiono na pomieszczenia mieszkalne (taki jest również stan na dzień dzisiejszy).
Teren pod cmentarz żydowski w Brzegu został zakupiony w 1798 r. Pierwsze pochówki miały miejsce w 1801 r., ostatnie odbyły się w 1937 r. Nekropolia ma powierzchnię około 0,5 hektara, jest ogrodzona siatką, a zielona bramka z gwiazda Dawida pozostaje otwarta dla odwiedzających. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1806 r., łącznie do dnia dzisiejszego pozostało około 150 macew. Mimo kilku przewróconych i popękanych macew, nekropolia jest w dobrym stanie - w 2004 r. została uporządkowana przez lokalną młodzież. Miejsce to jest szczególnie warte zobaczenia, ze względu na nagrobkową symbolikę i wyjątkową atmosferę. Cmentarz żydowski znajduje się przy ul. Makarskiego, na prawo od cmentarza katolickiego.
tekst & zdjęcia: Małgorzata Frąckowiak |
 |
