Żydzi zamieszkiwali w Bodzanowie od około 1800 roku. Przed wojn± żyło tu ponad 1.300 osób wyznania mojżeszowego. W marcu 1941 roku zostali wywiezieni do innych miejscowo¶ci, między innymi do Działdowa, a potem do obozów zagłady, gdzie zostali wymordowani.

Cmentarz żydowski przy obecnej ul. Mickiewicza, o powierzchni 0,2 hektara założony został prawdopodobnie na przełomie XVIII i XIX wieku. Cmentarz jest zdewastowany, zaro¶nięty, pozbawiony nagrobków. W 2004 roku z inicjatywy i dzięki aktywnej pracy uczniów Publicznego Gimnazjum w Bodzanowie cmentarz uporz±dkowano. Ustawiono też odnalezion± przez uczniów macewę. Inskrypcja na nagrobku głosi: "Płaczę z żalu, Za moj± córk±, która odeszła Niewinna i uczciwa i błogosławiona, Sławna jak córka króla, JUTEL Córka błogosławionej pamięci Kolonimusa Zeeva SALZMAN. Odeszła od nas przed swym czasem w ¶więto Eshter 5698".

W dniu 27 wrze¶nia 2004 roku odsłonięto pomnik ku wiecznej pamięci Żydów Bodzanowa, zaprojektowany przez Jolantę Leszczyńsk± i wzniesiony staraniem Społecznego Komitetu Budowy Obelisku. Na pomniku umieszczono tablicę z napisami w języku hebrajskim, angielskim i polskim: "Cmentarz żydowski założony w końcu XVIII w. W drugiej połowie 1941 roku Żydzi Bodzanowa zostali wywiezieni do Getta w Nowym Dworze i do obozu pracy w Działdowie. W końcu 1942 roku zostali wymordowani w Auschwitz - Birkenau. Cze¶ć ich pamięci".

W 1938 r. gmina żydowska w Bodzanowie założyła nowy cmentarz, zlokalizowany na terenie wsi Chodkowo. Więcej informacji o tym cmentarzu znajdziesz tutaj:

tekst: Małgorzata Fr±ckowiak & Ryszard Bielawski
zdjęcia: Ryszard Bielawski