| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |
BIŁGORAJ |
|||
Pierwszy cmentarz żydowski w Biłgoraju powstał prawdopodobnie w XVI w. w sąsiedztwie synagogi, w rejonie obecnej ul. Lubelskiej. Wiadomo, że na początku XX w. cmentarz nie był użytkowany, jego teren o wymiarach ok. 36-54 m wykorzystywano jako pastwisko. W latach PRL działka cmentarna została zabudowana. W 1725 r. gmina żydowska w Biłgoraju zorganizowała kolejne miejsce pochówku, na placu u zbiegu dzisiejszych ulic 3 Maja i Piłsudskiego. Nekropolia ta była czynna do końca XIX w. Podczas drugiej wojny światowej naziści zdewastowali cmentarz, nagrobki przeznaczając do prac budowlanych. Po wyzwoleniu na terenie cmentarza wzniesiono szkołę, dziś mieszczącą Liceum Ogólnokształcące im. ONZ.
Trzeci cmentarz żydowski powstał w pierwszej połowie XIX w., na niewysokim wzniesieniu przy obecnej ul. M. Konopnickiej. Wiadomo, że przed 1939 r. cmentarz zajmował działkę w kształcie nieregularnego sześcioboku o powierzchni ok. 2,4 ha, znajdowały się na nim liczne macewy oraz ohel. W latach Zagłady na cmentarzu naziści dokonywali zbiorowych i doraźnych egzekucji osób pochodzenia żydowskiego. Ciała ofiar grzebano w miejscu kaźni. Po zakończeniu działań wojennych na cmentarz przeniesiono szczątki Żydów, ekshumowane z mogił znajdujących się na terenie Biłgoraja oraz w jego okolicach. Z czasem część działki cmentarnej została zaanektowana przez zakład betoniarski. |
|||
 |
|||
| Zdjęcie wykonane po egzekucji na cmentarzu żydowskim w Biłgoraju | |||
W latach osiemdziesiątych XX w. na cmentarzu przeprowadzono prace restauracyjne. Jego niezabudowany fragment został ogrodzony. Na osi bramy wzniesiono pomnik w formie ustawionych na cokole dwóch macew, połączonych tabliczką z Gwiazdą Dawida. Na płytach wyryto napisy w językach hebrajskim i polskim o treści: "Cmentarz żydowski w Biłgoraju, zniszczony przez hitlerowców w czasie II wojny światowej. Odrestaurowany przez społeczeństwo Biłgoraja i rodzinę Art. Lumerman. Pomnik poświęcony pamięci rodziny Lumerman, rodziny Kantor oraz Żydów z Biłgoraja i okolic". Do znajdującego się za pomnikiem niskiego muru przytwierdzono kilka odnalezionych macew. Inne nagrobki złożono w pobliżu lapidarium. W 2003 r. na cmentarz przeniesiono kolejne nagrobki, wydobyte z chodnika ułożonego podczas wojny przy kościele. Trzy lata później na cmentarzu pogrzebano zniszczony zwój Tory, odnaleziony w jednym z budynków w Biłgoraju. W 2008 r. spółka Trans-Bos nabyła teren cmentarza zajęty wcześniej przez betoniarnię. Cmentarz jest ogrodzony. Klucz do bramy można otrzymać pod adresem: ul. Wira Bartoszewskiego 17. tekst: K. Bielawski |
|||
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
| Poszukujemy wszelkich informacji o Żydach z Biłgoraja i ich nekropoliach. Czekamy też na relacje osób, które pamiętają te cmentarze z okresu przed II wojną światową. |
|||
 |
|||
| Teksty i zdjęcia opublikowane w serwisie www.kirkuty.xip.pl są chronione prawem autorskim. Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji. |
|||
| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |