| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |
BIŁGORAJ |
|||
Pierwszy cmentarz żydowski w Biłgoraju powstał prawdopodobnie w XVI w. w s±siedztwie synagogi, w rejonie obecnej ul. Lubelskiej. Wiadomo, że na pocz±tku XX w. cmentarz nie był użytkowany, jego teren o wymiarach ok. 36-54 m wykorzystywano jako pastwisko. W latach PRL działka cmentarna została zabudowana. W 1725 r. gmina żydowska w Biłgoraju zorganizowała kolejne miejsce pochówku, na placu u zbiegu dzisiejszych ulic 3 Maja i Piłsudskiego. Nekropolia ta była czynna do końca XIX w. Podczas drugiej wojny ¶wiatowej nazi¶ci zdewastowali cmentarz, nagrobki przeznaczaj±c do prac budowlanych. Po wyzwoleniu na terenie cmentarza wzniesiono szkołę, dzi¶ mieszcz±c± Liceum Ogólnokształc±ce im. ONZ.
Trzeci cmentarz żydowski powstał w pierwszej połowie XIX w., na niewysokim wzniesieniu przy obecnej ul. M. Konopnickiej. Wiadomo, że przed 1939 r. cmentarz zajmował działkę w kształcie nieregularnego sze¶cioboku o powierzchni ok. 2,4 ha, znajdowały się na nim liczne macewy oraz ohel. W latach Zagłady na cmentarzu nazi¶ci dokonywali zbiorowych i doraĽnych egzekucji osób pochodzenia żydowskiego. Ciała ofiar grzebano w miejscu kaĽni. Po zakończeniu działań wojennych na cmentarz przeniesiono szcz±tki Żydów, ekshumowane z mogił znajduj±cych się na terenie Biłgoraja oraz w jego okolicach. Z czasem czę¶ć działki cmentarnej została zaanektowana przez zakład betoniarski. |
|||
 |
|||
| Zdjęcie wykonane po egzekucji na cmentarzu żydowskim w Biłgoraju | |||
W latach osiemdziesi±tych XX w. na cmentarzu przeprowadzono prace restauracyjne. Jego niezabudowany fragment został ogrodzony. Na osi bramy wzniesiono pomnik w formie ustawionych na cokole dwóch macew, poł±czonych tabliczk± z Gwiazd± Dawida. Na płytach wyryto napisy w językach hebrajskim i polskim o tre¶ci: "Cmentarz żydowski w Biłgoraju, zniszczony przez hitlerowców w czasie II wojny ¶wiatowej. Odrestaurowany przez społeczeństwo Biłgoraja i rodzinę Art. Lumerman. Pomnik po¶więcony pamięci rodziny Lumerman, rodziny Kantor oraz Żydów z Biłgoraja i okolic". Do znajduj±cego się za pomnikiem niskiego muru przytwierdzono kilka odnalezionych macew. Inne nagrobki złożono w pobliżu lapidarium. W 2003 r. na cmentarz przeniesiono kolejne nagrobki, wydobyte z chodnika ułożonego podczas wojny przy ko¶ciele. Trzy lata póĽniej na cmentarzu pogrzebano zniszczony zwój Tory, odnaleziony w jednym z budynków w Biłgoraju. W 2008 r. spółka Trans-Bos nabyła teren cmentarza zajęty wcze¶niej przez betoniarnię. Cmentarz jest ogrodzony. Klucz do bramy można otrzymać pod adresem: ul. Wira Bartoszewskiego 17. tekst: K. Bielawski |
|||
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
| Poszukujemy wszelkich informacji o Żydach z Biłgoraja i ich nekropoliach. Czekamy też na relacje osób, które pamiętaj± te cmentarze z okresu przed II wojn± ¶wiatow±. |
|||
 |
|||
| Teksty i zdjęcia opublikowane w serwisie www.kirkuty.xip.pl s± chronione prawem autorskim. Wykorzystanie materiałów możliwe wył±cznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji. |
|||
| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |