Cmentarz żydowski w Przytyku

Na hasło Przytyk najczęściej przychodzi do głowy skojarzenie z pogromem. Do zdarzenia nazwanego pogromem w Przytyku doszło w roku 1936. To około 300 lat po osiedleniu się w tej osadzie pierwszych wyznawców judaizmu. W pierwszej połowie XVII wieku miała powstać tu murowana synagoga i cmentarz żydowski. W źródłach pisanych o cmentarzu wspomniano jednak dopiero w 1843 roku. Cmentarz ten musiał jednak istnieć przed tą datą skoro chowani na nim (i w Kozienicach) byli Żydzi radomscy zanim zaczęli korzystać z własnej nekropolii (1837 r.).

Obrazek

Pokaż Judaika na większej mapie
Cmentarz znajduje się w lesie przy drodze z Radomia do Przytyku. Ogrodzony jest tylko od strony Przytyku. Wiadomo jednak, że przed II wojną światową posiadał ogrodzenie (które naprawiano). Posiadał też alejki po których nie pozostał żaden ślad. Także macew pozostało na terenie cmentarza niewiele. Przez cmentarną furtkę prowadzi najkrótsza droga do lasu. Brama wjazdowa choć istnieje nie jest chyba używana.

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Obrazek

Przytyk w wieku XIX i na początku wieku XX był zamieszkały w większości przez wyznawców judaizmu. Zajmowali się oni głównie rzemiosłem i handlem. Głównymi dostawcami towarów dla handlu jak i odbiorcami produkcji rzemieślniczej była okoliczna ludność wiejska. Względną stabilność tego układu naruszyły przemiany o zasięgu znacznie szerszym niż Przytyk i jego okolice. Po roku 1939 poprzez zagładę społeczności żydowskiej został on całkowicie zniszczony. Pozostał zdewastowany cmentarz i co jakiś czas przypominany pogrom w Przytyku.