Nowy (trzeci z kolei) cmentarz żydowski w Siedlcach został założony w 1825 roku. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1855 roku. W tym czasie społeczność żydowska Siedlec stanowiła większość w ogólnej liczbie mieszkańców miasta. Pierwszy (którego teren jest dziś zabudowany) założono prawdopodobnie w wieku XVII (a zaorano i usunięto pozostałe nagrobki w 1949 r.).
Pokaż Judaika na większej mapie
Trochę historii.
Rozwój miasta rozpoczyna się właściwie po przekazaniu Siedlec władzom austriackim przez ks. Adama Czartoryskiego. Było to miasto składające się głównie z drewnianych budynków, które parokrotnie w ciągu każdego stulecia pochłaniał ogień. Nawet hetmanowa Aleksandra z Czartoryskich Ogińska po wzniesieniu pod miastem swojej rezydencji:
Siedlce będąc miastem rządowym uzyskały ważny status siedziby władz administracyjnych. Austriackich (stolica Nowej Galicji), Księstwa Warszawskiego (główne miasto departamentu), Królestwa Polskiego (stolica województwa podlaskiego), w okresie 1845 - 1866 miasto powiatowe w guberni lubelskiej, od 1 stycznia 1867 siedziba władz guberni siedleckiej. Z jednej strony władze wznosiły kolejne budynki rządowe, z drugiej przybywało mieszkańców, rozwijały się lokalny przemysł i handel.
Ludność żydowska posiadała m.in od 1859 roku murowaną synagogę. W 1912 r. już dwie synagogi i wiele domów modlitw. Dane liczbowe dotyczące zaludnienia w XIX wieku zacytuję ze Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich rozwijając skróty i zachowując pisownię oryginału:
W okresie objętym statystykami miasto miasto trzykrotnie płonęło w tym raz ogień pochłonął go w 3/4 i raz niemal w całości. Mimo tego wciąż się rozwijało. Nawet po kierowanym przez władze pogromie Żydów 1906 roku (władze gratulują organizatorowi pogromu, ludność zaboru wspiera poszkodowanych słowem i darami). W roku 1921 14685 Żydów to 46% wszystkich mieszkańców Siedlec. Ofiary pogromu z 1906 roku spoczęły na terenie nowego cmentarza żydowskiego. Tu też pochowano w zbiorowych mogiłach około 3000 Żydów zamordowanych przez Niemców do listopada 1942 r.
Mur cmentarza od strony ulicy Szkolnej i brama.
Fragment mogiły zbiorowej z okresu II wojny światowej.
Pomnik (płyta z pomnika wystawionego w 1946 roku?)
Tutaj też nagrobki przerabiano na tarcze szlifierskie.
Wykorzystałem informacje ze Słownika Geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich oraz ze stron Wirtualnego Sztetlu.