Przez setki lat Starogard Gdański był miastem zamkniętym dla wyznawców judaizmu. Pocz±tki zorganizowanego osadnictwa żydowskiego przypadaj± dopiero na 1780 rok. W 1931 roku w mie¶cie mieszkały sto dwadzie¶cia trzy osoby pochodzenia żydowskiego.

Cmentarz żydowski w Starogardzie Gdańskim położony jest w¶ród pól przy ul. Bohaterów Getta. Jego lokalizację zaznaczono na wydanej w 1932 roku wojskowej mapie okolic Starogardu Gdańskiego. Nekropolia została założona prawdopodobnie w połowie XIX wieku i pełniła funkcje grzebalne do 1939 roku. Podczas II wojny ¶wiatowej nazi¶ci zniszczyli cmentarz, a wiele nagrobków wykorzystali do prac drogowych. Na terenie nekropolii dokonywano egzekucji ludno¶ci żydowskiej. Do dzi¶ na obszarze około 0,4 ha zachowały się nieliczne, zniszczone macewy z inskrypcjami w języku hebrajskim oraz niemieckim. W ich zwieńczeniach wyryto Gwiazdy Dawida czy motywy florystyczne, między innymi w formie wici ro¶linnej. Zwraca uwagę nagrobek w formie złamanego drzewa, stanowi±cy w żydowskiej sztuce sepulkralnej alegorię przerwanego życia. W¶ród traw można odnaleĽć resztki ceglanego muru oraz fundamenty domu przedpogrzebowego. Pochowano tu Arie Izaaka Goldfarba - miejscowego fabrykanta, zastępcę burmistrza, członka loży masońskiej, osobę zasłużon± dla rozwoju miasta. Ciekawostkę stanowi fakt, iż jego ciało zostało poddane kremacji, czyli zabiegowi bardza rzadko stosowanemu przez Żydów.

W 1985 roku nekropolia została wpisana do rejestru zabytków. Cmentarz jest ogrodzony siatk±, ze swobodnym dostępem przez furtkę.

tekst: K. Bielawski
Bibliografia: Hanna Domańska "Kamienne drzewo płaczu"
zdjęcia: Mariusz Momont (Pomorskie Towarzystwo Genealogiczne)
Kliknij tu by obejrzeć film video nagrany na tym cmentarzu

Poszukujemy wszelkich informacji o Żydach ze Starogardu Gdańskiego i ich nekropolii.
Czekamy też na relacje osób, które pamiętaj± ten cmentarz
z okresu przed II wojn± ¶wiatow±.