Kliknij, aby dodać stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas
KOŃSKIE    

Jak podaje Adam Penkalla w swej książce Żydowskie ślady w województwie kieleckim i radomskim, cmentarz żydowski w Końskich (w języku jidysz: Kinsk) powstał zapewne w XVII w. Nekropolia została założona w północno-zachodniej części miejscowości, poza obszarem zabudowanym, u zbiegu dzisiejszych ulic Staszica i Wjazdowej. Wiadomo, że z czasem na cmentarzu wzniesiono dwa budynki, z których jeden pełnił funkcję domu pogrzebowego. W początkach XX wieku teren cmentarny poszerzono, a jego powierzchnia w 1925 r. wynosiła 2 ha.

Podobnie jak inne nekropolie wyznania mojżeszowe, także cmentarz w Końskich został zniszczony podczas drugiej wojny światowej, a na jego terenie Niemcy dokonywali egzekucji Żydów i Polaków, między innymi więźniów z aresztu przy ul. Jatkowej. Na polecenie niemieckiego zarządcy miasta Żydzi zostali zmuszeni do rozbijania nagrobków. Pozyskany w ten sposób kamień wykorzystano do prac budowlanych, między innymi do budowy tuczarni dla świń czy też wieży w Modliszewicach. Jak wynika z dokumentów przechowywanych w Żydowskim Instytucie Historycznym im. E. Ringelbluma w Warszawie, w latach 90-tych część potłuczonych płyt nagrobnych sprzedano najprawdopodobniej jednemu z mieszkańców wsi Kazanów.

Jeszcze dziś w Końskich oraz w pobliskich miejscowościach można odnaleźć zabudowania z tkwiącymi w ich ścianach odłamkami macew. Oficjalnie cmentarz został zamknięty przez władze w 1965 r., a jego teren częściowo zabudowano.

Końskie - budynek zbudowany z macew z cmentarza żydowskiego Końskie - budynek zbudowany z macew z cmentarza żydowskiego Końskie - budynek zbudowany z macew z cmentarza żydowskiego Końskie - budynek zbudowany z macew z cmentarza żydowskiego
Końskie - budynek zbudowany z macew z cmentarza żydowskiego
Końskie - budynek zbudowany z macew z cmentarza żydowskiego Końskie - budynek zbudowany z macew z cmentarza żydowskiego Końskie - budynek zbudowany z macew z cmentarza żydowskiego
foto: Sławomir Chwaściński
W wyniku dewastacji, do dziś na cmentarzu nie zachowały się jakiekolwiek ślady nagrobków. O tym, jak miejsce pochówku Żydów z Końskich wyglądało przed wojną, wiemy dzięki zachowanym archiwalnym zdjęciom, umieszczonym w ekspozycji Izby Pamięci i Tradycji Ziemi Koneckiej.
macewa z Końskich

W 2008 roku pracownicy Izby zabezpieczyli tablicę nagrobkową z dawnego cmentarza żydowskiego. Jest to płyta z czarnego granitu, zachowana w bardzo dobrym stanie. Wyryto na niej hebrajską inskrypcję o treści: "Tu pochowany błogosławiony i ukochany, człowiek dobrego serca i czystej duszy, poważany, szanowany i bogobojny Jakub Szraga syn Eliezera ha-Lewi Lewin. Zmarł w dniu 2 adar roku 691. Niech dusza jego będzie związana w wieniec życia wiecznego" (2 adar 5691 - 19 lutego 1931 r., tłum. M. Pelta & K. Bielawski).

Warto wiedzieć, że na cmentarzu żydowskim w Łodzi znajduje się ohel cadyka z Końskich - Dawida syna Pinchasa Rabinowicza, wnuka Świętego Żyda Jakowa Icchaka z Przysuchy.

tekst: K. Bielawski
zdjęcia: M. Pelta
Bilbliografia:
Grażyna Dymerska, Żydzi koneccy, Końskie 1998
Adam Penkalla, Żydowskie ślady w województwie kieleckim i radomskim, Radom 1992

Poszukujemy wszelkich informacji o Żydach z Końskich i ich nekropolii.
Czekamy też na relacje osób, które pamiętają ten cmentarz z okresu przed II wojną światową.
Teksty i zdjęcia opublikowane w serwisie www.kirkuty.xip.pl są chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji.
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas