Pierwsze wzmianki o społeczno¶ci żydowskiej w Komarówce pochodz± z 1765 roku. Przed wybuchem II wojny ¶wiatowej mieszkało tu około sze¶ciuset Żydów. Posiadali oni dwa miejsca pochówku.

Stary cmentarz żydowski powstał zapewne w XVIII w południowej czę¶ci miasteczka, przy obecnej ul. Krótkiej. Dzi¶ na niewielkim placu zachowało się zaledwie kilkana¶cie macew wykonanych z polnych kamieni. Cmentarz - prawdopodobnie jedynie jego niewielka czę¶ć - ogrodzony jest ozdobnym płotem drewnianym i utrzymywany w porz±dku przez władze gminne.

Drugi cmentarz założono po prawej stronie drogi do Rudna. Podczas drugiej wojny ¶wiatowej na jego terenie Niemcy dokonywali egzekucji osób pochodzenia żydowskiego. Przytoczmy fragment wspomnień Józefa Juszczyńskiego, opublikowanych na stronie internetowej O¶rodka Brama Grodzka - Teatr NN: "Niemcy mnie złapali i s±siada, kazali wzi±ć szpadle, zabrali ze sob± i zawieĽli do Komarówki. (...) Przyprowadzili pięciu Żydów młodych. I tych Żydów wsadzili, ale obstawieni byli, powi±zani. Po dwóch byli zwi±zani. Także oni nie mogli uciekać. Jeden naprzeciwko drugiego, nie mogli się ruszać, a ten jeden, to jako¶ tam do niego był doczepiony. I tam był kierkut, żydowski cmentarz, na trasie między Komarówk± a Rudnem i tam nas zawieĽli. No i ten kolega mój, starszy był ode mnie, Manowiec mówi: "Co¶ my tu mamy jakie¶ zadanie ciężkie do zrobienia". Ale pojechali¶my. Wyznaczyli nam pięć grobów i my¶my te doły mieli wykopać. Metr na dwa, półtora metra głęboko¶ci. A tych Żydziaków trzymali położonych twarz± do ziemi. To były takie chłopaki po dwadzie¶cia, dwadzie¶cia pięć, siła wieku, to już byli partyzanci wła¶ciwie. I trzymali ich tam twarz± do ziemi, tak leżeli i my¶my te doły, nas poganiali, wykopali¶my i kazali pojedynczo koło tego dołu żeby kła¶ć się twarz± do ziemi. A nam kazano odej¶ć na bok i wtenczas przyszedł jeden z tych esesmanów, i z góry tak, z tyłu, w czaszkę i nog±: do dołu, do dołu, do dołu. No i nam kazali to zasypać." Obecnie w miejscu nekropolii znajduje się stadion sportowy.

tekst: K. Bielawski & Rafał Zubkowicz
Polecamy odwiedzenie stron internetowych:
http://trobal.pulawy.pl
www.sztetl.org.pl
www.shabbat-goy.com
oraz lekturę pełnego tekstu wspomnień Józefa Juszczyńskiego,
- zawiera ona wiele informacji o Żydach z Komarówki