Cmentarz żydowski w Goni±dzu położony jest na południe od miejscowo¶ci, po prawej stronie drogi do Downar. Jego lokalizację zaznaczono na wojskowej mapie okolic Goni±dza z 1930 roku. W wyniku zniszczeń z okresu drugiej wojny ¶wiatowej oraz lat póĽniejszych, do dzi¶ na terenie cmentarza zachowało się kilkadziesi±t pomników lub ich fragmentów, jak również ¶lady mogił ziemnych. Większo¶ć z nagrobków prezentuje do¶ć rzadki typ macewy ukrytej w betonowym "kapturze". W¶ród traw można odnaleĽć też pojedyncze nagrobki wykonane z prostych, nieociosanych kamieni granitowych.

Nekropolia jest miejscem pochówków ofiar Holocaustu. Na jej terenie mordowano Żydów w pierwszych dniach po wybuchu wojny niemiecko-radzieckiej w 1941 roku. Andrzej Żbikowski w swym opracowaniu "Pogromy i mordy ludno¶ci żydowskiej w Łomżyńskiem i na BiałostocczyĽnie latem 1941 roku w ¶wietle relacji ocalałych Żydów i dokumentów s±dowych", zamieszczonym w ksi±żce "Wokół Jedwabnego" tak opisuje jedno z tych wydarzeń: "Balonowski wezwał Perkowskiego oraz komendanta policji Potockiego i o¶wiadczył im, że otrzymał od Niemców rozkaz, aby wszystkich Żydów oskarżonych o współpracę z komunistami oraz aresztowanych trzech Polaków wymordować. Wykopano dół na cmentarzu. (....) Który¶ z policjantów uderzył dwóch pierwszych Żydów młotkiem w tył głowy, rozbijaj±c im czaszki i ludzie ci wpadli do dołu. (....) Ogółem zamordowano wówczas 20 ludzi w różnym wieku, w tym i kobiety".

Cmentarz został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A-448/91.

tekst: K. Bielawski
Więcej zdjęć z tego cmentarza
znajdziesz na stronie www.bagnowka.com
Polecamy też odwiedzenie poniższych stron:
Księga Pamięci Goni±dza (oryginał w jęz. hebrajskim)
Księga Pamięci Goni±dza (tłumaczenie na jęz. angielski)